NHKラジオ日本8月6日分〜1日遅れの63周年と言葉の持つイメージ〜
63周年なんていうのは本当は8月6日の昨日書くべきことなのだが、ラジオ日本のニュースの内容が1日遅れになるので勘弁していただくとして。原爆の日と聞くと広島とか長崎とかテポドン（追記：すいません。本当はテポドンじゃなくて広島に落とされた原爆の名前言いたかったんです。イメージなんていうのはこの程度にいい加減なものと実感。）とか原爆ドームとか放射能とか色々な言葉が頭に思い浮かぶのだが、そんな中に「黙祷」という言葉も入っている。阪神・淡路大震災と聞いてもやはり同様にこの「黙祷」という言葉が浮かぶ。そして、「黙祷」という言葉を聞いて思い浮かぶタイ語が「ไว้อาลัย」である。日本語でいえば「しのぶ」とか 「追悼する」といったあたりの意味合いを持つこの言葉を聞くと、ぼくはある事件を思い出す。2004年の12月26日にタイの南部地方を襲ったツナミである*1。なぜ、このツナミを思い出すのかと言えば、このツナミが起きてからタイのテレビでは当然連日のようにツナミのことばかりを放送していたのだが、ツナミのニュースの中でこの「ไว้อาลัย」という言葉が頻繁に出てきたからである。その当時まだこの「ไว้อาลัย」を知らなかったぼくは当然その意味を調べたのだが、そんなわけでぼくにとって「ไว้อาลัย」というタイ語はタイで起きたあのツナミを思い起こさせる言葉なのである。なお、本日の書き取り箇所は15秒〜32秒と33秒〜1分53秒である（サイトラは後ほどアップする予定）。（サイトラ部分アップしました＠夕方5時過ぎ）
皆様のご支援こと「กดปุ่ม」のおかげさまでなんとこの
ランキングで、まさにまさに瞬間最高視聴率なみに一瞬だけ3位でした（すでに過去形）。でも何がうれしいって、「マイナー言語の雄」こと我らがパーサータイのブログがベストテンに2つもあることですよ。これぞ「マイナー言語の雄」の面目躍如です。
8月6日分の音声: 
（15秒〜32秒）
เมืองฮิโรชิมาจัดพิธีรำลึกครบหกสิบสามปีการทิ้งระเบิดปรมาณูโดยสหรัฐในช่วงสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สอง ขณะที่โอลิมกรุงปิกปักกิ่งจะเริ่มต้นในวันศุกร์นี้ผู้นำของปากีสถานได้ยกเลิกแผนเข้าร่วมพิธีเปิดโอลิมปิก ต่อไปเป็นรายละเอียดของข่าวครับ
（33秒〜1分53秒）
วันพุธที่๖ สิงหาคมนี้เป็นวันครบหกสิบสามปีของการทิ้งระเบิดปรมาณูที่เมืองฮิโรชิมาของญี่ปุ่นโดยสหรัฐในช่วงสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สองโดยในช่วงเช้ามีผู้คนประมาณสี่หมื่นห้าพันคนเข้าร่วมพิธีที่สวนอนุสรณ์สันติภาพของเมืองฮิโรชิมาโดยร่วมกันสงบนิ่งไว้อาลัยหนึ่งนาทีในเวลา 8:15น. ซึ่งเป็นเวลาที่ทิ้งระเบิดปรมาณูในปี๒๔๘๘ ตอนเริ่มพิธีได้มีการนำชื่อผู้เสียชีวิตหรือผู้รอดชีวิตจากระเบิดปรมาณูห้าพันสามร้อยสองคนที่ได้รับยืนยันการเสียชีวิตเมื่อปีที่แล้วขึ้นบรรจุในอนุสรณ์ทำให้ขณะนี้มีรายชื่ออยู่ทั้งหมดสองแสนห้าหมื่นแปดพันสามร้อยสิบชื่อ นาย Tadatoshi Akiba นายกเทศมนตรีเมืองฮิโรชิมกล่าวในปฏิญญาสันติภาพของเขาว่าความหมายของอาวุธนิวเคลียร์มีอยู่อย่างเดียวเท่านั้นคือการละทิ้งอาวุธนิวเคลียร์ไป ด้านนายกรัฐมนตรียาซูโอะ ฟูกูดะของญี่ปุ่นให้สัญญาว่าญี่ปุ่นจะยึดมั่นในนโยบายปลอดนิวเคลียร์สามประการ คือไม่ผลิตหรือครอบครองอาวุธนิวเคลียร์และไม่อนุญาตให้อาวุธนิวเคลียร์ของต่างชาติเข้าประเทศ ผู้นำญี่ปุ่นกล่าวว่าญี่ปุ่นจะเป็นผู้นำในความพยายามของประชาคมนานาชาติเพื่อละทิ้งอาวุธนิวเคลียร์และแสวงหาสันติภาพที่ยั่งยืนสืบไป
（15秒〜32秒）
เมืองฮิโรชิมา／広島市が
จัดพิธีรำลึก／記念式典を開催
ครบหกสิบสามปี／63周年の
การทิ้งระเบิดปรมาณู／原爆投下
โดยสหรัฐ／アメリカによる
ในช่วงสิ้นสุด／終わる時期に
สงครามโลกครั้งที่สอง／第2次世界大戦が
ขณะที่โอลิมกรุงปิกปักกิ่ง／北京オリンピックが
จะเริ่มต้นในวันศุกร์นี้／今週の金曜日に始まる
ผู้นำของปากีสถาน／パキスタンの首脳が
ได้ยกเลิกแผน／予定を中止した
เข้าร่วมพิธีเปิดโอลิมปิก／オリンピックの開会式に参加する
ต่อไปเป็นรายละเอียดของข่าวครับ／以下はニュースの詳細です
（33秒〜1分53秒）
วันพุธที่๖ สิงหาคมนี้／この日8月6日水曜日は
เป็นวันครบหกสิบสามปี／ちょうど63年になる日である
ของการทิ้งระเบิดปรมาณู／原爆が投下されて
ที่เมืองฮิโรชิมาของญี่ปุ่น／広島市に
โดยสหรัฐ／アメリカによって
ในช่วงสิ้นสุดสงครามโลกครั้งที่สอง／第2次世界大戦の終わりに
โดยในช่วงเช้า／午前中に
มีผู้คนประมาณสี่หมื่นห้าพันคน／およそ4万5000人の人が
เข้าร่วมพิธี／式典に参加した
ที่สวนอนุสรณ์สันติภาพ／平和記念公園の
ของเมืองฮิโรชิมา／広島市の
โดยร่วมกัน／全員で
สงบนิ่งไว้อาลัย／黙祷を捧げた
หนึ่งนาที／1分間
ในเวลา 8:15น.／午前8時15分に
ซึ่งเป็นเวลาที่ทิ้งระเบิดปรมาณู／原爆が投下された時刻である
ในปี๒๔๘๘／1945年に
ตอนเริ่มพิธี／式典の始めに
ได้มีการนำชื่อ／名簿が
ผู้เสียชีวิตหรือผู้รอดชีวิตจากระเบิดปรมาณู／原爆による死者あるいは生存者の
ห้าพันสามร้อยสองคน／5302名の
ที่ได้รับยืนยันการเสียชีวิตเมื่อปีที่แล้ว／昨年その死亡が確認された
この部分はタイ語の表現がおかしい、つまり、不正確である。日本語のニュースを検索してみると、「この1年間に死亡、または死亡が確認された」などという文法的におかしな日本語が見つかり余計に混乱したのだが（仕事として日本語を書いているんだろうから、せめて「死亡したあるいはその死亡が確認された」程度の日本語は書いてほしい）、「この1年間に亡くなったり、死亡が確認されたりした」という文法を意識したまともな日本語が見つかったのでやっと意味が分かった（と言っても一瞬意味を考えたが）。つまり、「この1年間で亡くなった人」と、「亡くなったのはこの1年間ではないがその死亡がこの1年間に確認された人（例えば、亡くなったのは2年前でそれが確認されたのが半年前みたいな人）」が5302名いらっしゃるというわけで、この日本語をタイ語に訳した（おそらく）タイ人は元の日本語の意味をきちんと理解せずに訳したのである。まあ、日本人でも理解に苦しむような文章もあるので無理はないのだが。というわけで勝手に書き直し。
(นำชื่อ) ผู้เสียชีวิตหรือผู้ที่ได้รับยืนยันการเสียชีวิตเมื่อปีที่แล้วห้าพันสามร้อยสองคน (ขึ้นบรรจุ)
まあこんなとこでしょうか。
ขึ้นบรรจุในอนุสรณ์／記念碑に納められた
ทำให้ขณะนี้／これにより現時点で
มีรายชื่ออยู่ทั้งหมด／名前が全部で
สองแสนห้าหมื่นแปดพันสามร้อยสิบชื่อ／25万8310名となった
นาย Tadatoshi Akiba นายกเทศมนตรีเมืองฮิโรชิม／広島市の秋葉忠利市長は
กล่าวในปฏิญญาสันติภาพของเขาว่า／自身の平和宣言の中で述べた
ความหมายของอาวุธนิวเคลียร์／核兵器の意味は
มีอยู่อย่างเดียวเท่านั้น／ただ一つである
คือการละทิ้งอาวุธนิวเคลียร์ไป／それは核兵器を放棄すること（このタイ語もホントはヘン。）
でもねえ、よくよく読んでみると「核兵器は廃絶されることだけに意味がある」という日本語自体もおかしいとぼくは思いますよ。だから、それをタイ語に訳す時、それを訳す人間がその言葉が「何を言わんとしているのか」を十分に考えず訳すと上みたいな訳になっちゃう。このあたりが翻訳の難しさで、日本語を母語とする日本人はフィーリングで上の「核兵器は〜」のような文章を理解する（あるいは理解したつもりになる）が、日本語を母語としないタイ人は「文法」を頼りに文章の構造を理解しないといけないので、原文の日本語自体があいまいだと翻訳という作業は非常に困難になるのである。これは日本人がタイ語を翻訳する場合も全く同じである（と実感を込めて言っておく）。というわけで、上の「核兵器は〜」という日本語をぼくなりに解釈して下のようなタイ語にしてみた。
ไม่มีความหมายอะไรเลยสำหรับเราถ้าหากเราไม่สามารถละทิ้งอาวุธนิวเคลียร์ให้หมดสิ้นไปได้
まあ、タイ人ではないのでタイ語の表現は十分ではないかもしれないが、まあこのあたりの表現ならまずまず意味が通ると思うのだが。
ด้านนายกรัฐมนตรียาซูโอะ ฟูกูดะของญี่ปุ่น／福田康夫総理大臣は
ให้สัญญาว่า／誓った
ญี่ปุ่นจะยึดมั่น／日本は貫く所存である
ในนโยบายปลอดนิวเคลียร์สามประการ／非核三原則を
คือไม่ผลิตหรือครอบครองอาวุธนิวเคลียร์／核兵器を持たず、作らず（核兵器を作ったりあるいは所有したりしない）
และไม่อนุญาตให้อาวุธนิวเคลียร์ของต่างชาติเข้าประเทศ／持ち込ませずの（他国の核兵器を国に持ち込むことは認めない）
ผู้นำญี่ปุ่นกล่าวว่า／首相は語った
ญี่ปุ่นจะเป็นผู้นำ／日本はリーダーシップを取る
ในความพยายามของประชาคมนานาชาติ／国際社会の取り組みにおいて
เพื่อละทิ้งอาวุธนิวเคลียร์／核を放棄すること
และแสวงหาสันติภาพที่ยั่งยืนสืบไป／そして恒久的な平和の道を探求することを目指した
